Các Dạng Rối Loạn Phổ Tự Kỷ Thường Gặp Ở Trẻ

Khi bắt đầu hành trình tìm hiểu về tự kỷ, phụ huynh thường gặp nhiều thuật ngữ khác nhau. Hiện nay, tên gọi chính thức là rối loạn phổ tự kỷ (Autism Spectrum Disorder – ASD). Điều quan trọng là phải hiểu sự khác biệt giữa rối loạn phổ tự kỷ và tự kỷ. Thuật ngữ “tự kỷ” (autism) thường được dùng chung và dân dã, trong khi rối loạn phổ tự kỷ là thuật ngữ chuyên môn và chính xác hơn, bao hàm toàn bộ phổ biểu hiện rộng lớn.

Việc nắm rõ về các dạng rối loạn phổ tự kỷ theo cách phân loại lịch sử vẫn rất quan trọng, giúp phụ huynh kết nối thông tin cũ với hệ thống chẩn đoán hiện đại. 

I. Các Dạng Rối Loạn Phổ Tự Kỷ Theo Hệ Thống DSM-IV

Hệ thống DSM-IV đã phân chia các loại rối loạn phổ tự kỷ thành nhiều nhóm nhỏ. Dù hiện nay tất cả đều được xếp chung vào ASD, việc hiểu các dạng rối loạn phổ tự kỷ trước đây vẫn giúp chúng ta thấy rõ sự đa dạng và mức độ khác nhau trong phổ tự kỷ.

1. Rối loạn phổ tự kỷ (Autistic Disorder)

Đây là dạng tự kỷ cổ điển, là một trong các loại tự kỷ ở trẻ với các biểu hiện rõ ràng và nghiêm trọng nhất.

• Đặc điểm cốt lõi: Trẻ thể hiện thiếu hụt nghiêm trọng trong cả ba lĩnh vực chính: tương tác xã hội, giao tiếp (ngôn ngữ và phi ngôn ngữ), và hành vi lặp lại. Thường đi kèm chậm phát triển ngôn ngữ và/hoặc khuyết tật trí tuệ.
• Biểu hiện: Gần như không thiết lập giao tiếp bằng mắt, khó khăn khi chơi đùa với bạn bè, ngôn ngữ ít có tính tương tác.
• Tương đương ASD hiện tại: Rối loạn Tự kỷ điển hình thường tương đương với ASD Mức độ 2 hoặc Mức độ 3 (trẻ cần hỗ trợ đáng kể hoặc rất đáng kể)

2. Hội chứng Asperger (Asperger’s Syndrome)

Hội chứng Asperger thường được gọi là “Tự kỷ chức năng cao” và là một trong các dạng rối loạn phổ tự kỷ có nhiều khác biệt nhất. Nó là một trong các loại tự kỷ ở trẻ có trí tuệ và ngôn ngữ phát triển tốt.

• Đặc điểm cốt lõi: Thiếu hụt về tương tác xã hội và có sở thích thu hẹp bất thường, nhưng điểm phân biệt quan trọng là khả năng ngôn ngữ và trí tuệ được bảo tồn (thường ở mức bình thường hoặc cao).
• Biểu hiện: Ngôn ngữ phát triển tốt nhưng thường sử dụng giọng điệu đơn điệu hoặc nói chuyện quá chi tiết về chủ đề yêu thích (ví dụ: am hiểu sâu sắc về lịch sử, khoa học). Thiếu kỹ năng xã hội tinh tế. Sự khác biệt giữa rối loạn phổ tự kỷ và tự kỷ có thể được nhìn rõ nhất qua các biểu hiện của Asperger so với Tự kỷ điển hình.
• Tương đương ASD hiện tại: Hội chứng Asperger thường tương đương với ASD mức độ 1 (cần hỗ trợ).

3. Rối loạn phát triển lan tỏa không xác định (PDD-NOS)

PDD-NOS là một dạng chẩn đoán linh hoạt cho các dạng rối loạn phổ tự kỷ không đáp ứng đầy đủ tiêu chí của các dạng khác. Trẻ có biểu hiện tự kỷ nhưng không đủ tiêu chuẩn cho Tự kỷ điển hình hay Asperger.

Tương đương ASD hiện tại: PDD-NOS có thể nằm ở mức độ 1 hoặc mức độ 2 của rối loạn phổ tự kỷ

4. Các dạng rối loạn phổ tự kỷ khác

Rối loạn phân rã ở trẻ em (CDD) và Hội chứng Rett (hiện được phân loại riêng). Việc hiểu rõ các loại rối loạn phổ tự kỷ này giúp phụ huynh có cái nhìn đầy đủ.

Dù hệ thống DSM-IV chia thành nhiều dạng riêng biệt như tự kỷ cổ điển, Asperger hay PDD-NOS, tất cả hiện nay đều được gộp vào chẩn đoán chung là rối loạn phổ tự kỷ (ASD). Việc tìm hiểu từng dạng theo phân loại rất cần thiết, bởi nó giúp phụ huynh hiểu rõ sự đa dạng của “phổ”. Khi nắm được đặc điểm từng dạng, phụ huynh sẽ dễ dàng hơn trong việc nhận diện, đánh giá và lựa chọn hướng can thiệp phù hợp cho con đây cũng là nền tảng quan trọng để bước sang phần tiếp theo về khả năng can thiệp và mức độ cải thiện ở trẻ ASD.

 

>>> XEM THÊM BÀI VIẾT HỮU ÍCH: 3 bài test rối loạn phổ tự kỷ cực đơn giản tại nhà

 

II. Trẻ Rối Loạn Phổ Tự Kỷ Có Chữa Được Không?

Khi đối diện với chẩn đoán, câu hỏi lớn nhất mà phụ huynh đặt ra là: Trẻ rối loạn phổ tự kỷ có chữa được không? Câu trả lời từ giới chuyên môn là không, bởi rối loạn phổ tự kỷ là một tình trạng phát triển thần kinh suốt đời. Tuy nhiên, việc can thiệp sớm và đúng phương pháp có thể cải thiện đáng kể các triệu chứng và giúp trẻ phát triển các kỹ năng quan trọng.

2.1. Can thiệp cá nhân hóa

Việc can thiệp không chỉ giới hạn ở các liệu pháp tại trung tâm mà còn nằm ở sự hiểu biết và kỹ năng của chính phụ huynh. Để đạt hiệu quả tối ưu, phụ huynh cần được trang bị kiến thức chuyên sâu về các dạng rối loạn phổ tự kỷ và phương pháp hỗ trợ con.

• Trị liệu Hành vi (ABA): Giúp học các kỹ năng mới và giảm hành vi không mong muốn.
• Ngôn ngữ trị liệu: Rất quan trọng, đặc biệt với những các dạng rối loạn phổ tự kỷ có suy giảm ngôn ngữ.
• Hoạt động trị liệu: Hỗ trợ các vấn đề về cảm giác.

Tại Việt Nam, nhiều tổ chức đã và đang cung cấp các giải pháp đào tạo chuyên nghiệp. Đơn cử, OME Việt Nam là một ví dụ về tổ chức cam kết cung cấp các chương trình giáo dục và can thiệp chất lượng cao. Đặc biệt, thông qua khóa học giáo dục đặc biệt online, OME Việt Nam giúp phụ huynh và giáo viên tiếp cận kiến thức nền tảng và các chiến lược can thiệp sớm dựa trên bằng chứng khoa học ngay tại nhà.

2.2. Hỗ trợ tâm lý toàn diện

Việc chăm sóc trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ là một hành trình dài đòi hỏi sự kiên nhẫn và sức khỏe tinh thần vững vàng từ phụ huynh. Để hiểu rõ hơn về tâm lý con trẻ và quản lý cảm xúc của bản thân, nhiều phụ huynh đã tìm đến khóa tâm lý học online. Những khóa học này không chỉ giúp phụ huynh thấu hiểu các loại rối loạn phổ tự kỷ sâu sắc hơn mà còn cung cấp công cụ tự chăm sóc sức khỏe tinh thần, giúp họ trở thành điểm tựa vững chắc nhất cho con.

III. Cách Phòng Tránh Trẻ Rối Loạn Phổ Tự Kỷ

Mặc dù khoa học chưa tìm ra cách ngăn chặn triệt để sự xuất hiện của rối loạn phổ tự kỷ (ASD), chúng ta hoàn toàn có thể nắm quyền kiểm soát trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ. Trọng tâm không nằm ở việc phòng ngừa, mà là ở can thiệp sớm và toàn diện.

Chẩn đoán kịp thời và can thiệp tích cực là hai chiến lược hữu hiệu nhất để tối đa hóa tiềm năng phát triển của trẻ, giúp cải thiện đáng kể hành vi, kỹ năng xã hội và khả năng ngôn ngữ. Đối với các bậc phụ huynh có con mắc rối loạn phổ tự kỷ, sự đồng hành chủ động là vô cùng quan trọng:

• Trau dồi kiến thức chuyên sâu: Chủ động tìm hiểu thông tin khoa học, đáng tin cậy về rối loạn phổ tự kỷ để trở thành chuyên gia hỗ trợ chính cho con mình.
• Chia sẻ chi tiết lâm sàng: Cung cấp đầy đủ thông tin về thói quen, hành vi và các dấu hiệu bất thường cho đội ngũ y tế, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán và kế hoạch can thiệp cá nhân hóa chính xác nhất.
• Xây dựng mạng lưới hỗ trợ: Kết nối với các bậc phụ huynh khác trong cộng đồng ASD để chia sẻ kinh nghiệm, đồng hành và nhận được sự đồng cảm.
• Tìm kiếm hỗ trợ chuyên nghiệp: Chủ động tìm kiếm sự trợ giúp từ các chuyên gia trị liệu, giáo dục đặc biệt và tâm lý học.
• Dành thời gian chất lượng: Tận dụng mọi khoảnh khắc để tương tác, chơi đùa và xây dựng mối quan hệ bền chặt, nuôi dưỡng sự phát triển của con từ chính tình yêu thương gia đình.

Hãy nhớ rằng: Tình yêu thương kiên định và kiến thức vững chắc của bạn không chỉ là hy vọng, mà còn là lộ trình thành công đã được khoa học chứng minh, vượt lên trên mọi giới hạn của việc phòng ngừa. 

 

>>> THAM KHẢO NGAY: Khóa học Đánh giá Trẻ rối loạn phổ tự kỷ và phương pháp can thiệp trọng tâm

 

V. Kết Luận

 

Sự tiến hóa từ việc phân loại các dạng rối loạn phổ tự kỷ riêng biệt sang thuật ngữ thống nhất rối loạn phổ tự kỷ (ASD) đã mang lại một cái nhìn toàn diện và nhân văn hơn về sự đa dạng của tình trạng này. Thay vì tập trung vào tên gọi cũ, điều cốt lõi là phụ huynh cần hành động sớm, tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp và áp dụng một kế hoạch can thiệp cá nhân hóa dựa trên nhu cầu thực tế của con.

Việc nhận diện rõ các dạng rối loạn phổ tự kỷ thường gặp ở trẻ là chìa khóa giúp phụ huynh trở thành đối tác hiệu quả nhất trong hành trình phát triển của con mình.

Đừng trì hoãn việc trang bị kiến thức chuẩn mực! Nếu bạn đang tìm kiếm các giải pháp đào tạo chuyên sâu và tin cậy, hãy đăng ký ngay các khóa học giáo dục đặc biệt online tại OME Việt Nam. Bắt đầu hành trình đồng hành cùng con bằng những kiến thức vững chắc và khoa học nhất ngay hôm nay!

 

TRUNG TÂM ĐÀO TẠO VÀ CHĂM SÓC SỨC KHOẺ CHỦ ĐỘNG OME VIỆT NAM

Hotline: 0966.000.643

Website: ome.edu.vn

Email: [email protected]

Địa chỉ: Số 116 Trần Vỹ, Phường Phú Diễn, Thành phố Hà Nội